Op woensdag 25 september informeert Theo Spek, schrijver van de biografie, ons over het ontstaan van het cultuurlandschap in de driehoek Glimmen, Onnen, Noordlaren. Hij zal ons meenemen in de ontstaansgeschiedenis van het unieke landschap zoals wij dat nu kennen. Kenmerkend voor dit gebied zijn onder andere de houtwallen, de pingo’s, de es- en brinkdorpenstructuur, de essen, et cetera.
De biografie is onderdeel van de landschapsbiografie van de gemeente Groningen en in opdracht van de gemeente geschreven. Het belang van de biografie is dat zij beschrijft hoe het landschap is ontstaan en hoe het is veranderd in de tijd, en daarmee ook wat belangrijk is om te beschermen en te bewaren. De landschapsbiografie zal dienen als basis voor de te ontwikkelen landschapskoers die regels geeft voor hoe en op welke plekken we rekening moeten houden met belangrijke en herkenbare onderdelen van ons landschap.
https://duurzaamglimmen.nl/ Theo Spek, begenadigd spreker en hoogleraar landschapsgeschiedenis aan de RUG heeft eerder de bekende Landschapsbiografie van de Drentsche Aa geschreven.
Datum: 25 september
Tijd: 20.15 – 21.15 uur
Locatie: De Groenenberg, Markeweg 17 Glimmen
Theo Spek over ontstaansgeschiedenis van het landschap in Glimmen, Noordlaren en Onnen
De biografie is onderdeel van de landschapsbiografie van de gemeente Groningen en in opdracht van de gemeente geschreven. Het belang van de biografie is dat zij beschrijft hoe het landschap is ontstaan en hoe het is veranderd in de tijd, en daarmee ook wat belangrijk is om te beschermen en te bewaren.
LeRoy gebied in Lewenborg: al 50 jaar kan de natuur er zijn gang gaan
Al vijftig jaar is het LeRoy gebied in de wijk Lewenborg een plek waar de natuur zijn gang kan gaan. Het gaat om zes hectare grond die de wijkbewoners zelf onderhouden.
Tuinarchitect Louis LeRoy kreeg in 1973 de vrije hand bij de inrichting van het groen in diverse delen van de wijk.
Zijn filosofie was dat de mens zo weinig mogelijk moet ingrijpen. Er zijn moestuinen, bijenkorven, speelplekken voor kinderen, een bos met veel eetbare vruchten en planten, en een plek voor sociale en culturele activiteiten.
En het gebied verandert steeds. Zo stond er op een bepaalde plek eerst een klein openluchttheater, daarna een kinderboerderij, en tegenwoordig een ontmoetingscentrum. Het LeRoy gebied slingert door de hele wijk Lewenborg, en is (natuurlijk) vrij toegankelijk.
Welcome to the jungle, de LeRoy-tuin in Lewenborg. Waar de vloer lava i
Welcome to the jungle in Lewenborg, waar de vloer lava is. Gerrit geeft een rondleiding in het LeRoy-gebied. Wat'n man. Wat'n tuin!
Check meer: https://bit.ly/2T1mFRI
Het allersnelste (roof)dier van de wereld woont en vliegt gewoon in Stad: de slechtvalk.
Het allersnelste (roof)dier van de wereld woont en vliegt gewoon in Stad: de slechtvalk. De roofvogel tikt snelheden van 350 kilometer per uur aan en er zijn verschillende nesten in Stad waar ze broeden. Bijvoorbeeld op der Aa-kerk en het Gasuniegebouw. Onze huisbioloog Rick Middelbos neemt ons mee op safari.
Hoe komen de schildpadden in het Noorderplantsoen de winter door?
Schildpadden! Zouden die beestjes een beetje happy zijn in het water en op het gras van het Noorderplantsoen? Of willen ze zo snel mogelijk (weer) naar Kameroen? Daar probeert Ellen achter te komen, samen met onze huisbioloog Rick Middelbos.
Hij vertelt onder andere dat voor de turtles de winters eigenlijk veel te koud zijn in Grunn en ze zich ook niet voort kunnen planten. Maar hoe helpen de beesten zichzelf dan de donkere dagen door? Het antwoord is even bizar als verrassend.
De Stadswandeling: ”De wijk is gebaseerd op een Middeleeuws kasteel’
Door de coronacrisis wandelen Groningers wat af. In de 25e aflevering van de Stadswandeling bezoeken Beno Hofman en Mirre van de Klok de wijk De Hoogte.
De Hoogte is kleine wijk in het noorden van Groningen. Het wijk is in het begin van twintigste eeuw gebouwd door de 'Maatschappij tot Verbetering van Woningtoestanden'' en ontworpen door de stadsarchitect Mulock Houwer. De inspiratie van Houwer was een Middeleeuws kasteel aangezien op de locatie van De Hoogte eeuwen geleden het kasteel 'het Cortinghuis' heeft gestaan. De Hoogte is herkenbaar aan bijvoorbeeld de twee grote ''kasteelpoorten''.
Naast de architectuur besteden Beno en Mirre ook nog aandacht aan de bijzondere straatnamen van de wijk. Door een fout van rijksarchivaris Feith hebben de straten verkeerde namen gekregen.
Ook wordt er in deze aflevering aandacht besteed aan het vroegere verval van de wijk en de voormalige Cortinghschool.
In de volgende aflevering van de Stadswandeling bezoeken Beno en Mirre de Hoge der A.
https://academy.proudies.nl/ondemandlezing Leer alles over de vogeltrek in Nederland. Welke vogels komen wanneer binnen en hoe herken je ze? Wat zijn mooie plekken om vogels te kunnen spotten?
Update zomer 2022: de zuiveringsprestaties zijn uitzonderlijk goed en halen ruimschoots de norm alsmede de verwachting van alle betrokkenen.
de duurzaamste wijken van Nederland: Reitdiep en Drielanden: Climatecafe GroenBlauw 2023 04 11
In de Groninger nieuwbouwwijk Reitdiep wordt het afvalwater van honderd woningen straks gezuiverd door een wilgenfilter. Het is voor het eerst dat dat in Nederland op zo’n grote schaal gebeurt.
''En ook het rendement is veel hoger dan gebruikelijk’’, zegt Jonas Pelgröm van het bedrijf Wetlantec, dat het wilgenfilter aanlegt. Dat gebeurt in opdracht van de gemeente Groningen en in samenwerking met Arcadis, dat het terrein deze zomer bouwrijp maakt.
Het gaat om een uitbreiding van de bestaande nieuwbouwwijk Reitdiep in het noordwesten van de stad, tegen Dorkwerd aan. De woningen worden zoveel mogelijk duurzaam gebouwd. Het (zwarte) afvalwater van het toilet wordt samen met het organische keukenafval ingezameld met een vacuümsysteem. Het overige (grijze) afvalwater gaat naar het wilgenfilter.
Hoog rendement
''Dat is een nieuw type helofytenfilter met een veel hoger rendement dan normaal’’, vertelt Pelgröm. Wetlantec werkt al enkele decennia met het helofytenfilter als natuurlijke filtratietechniek, waarbij het vervuilde water door een laag van zand, grind en schelpen zakt. De wortels van de rietplanten daarboven zorgen samen met bacteriën voor de zuivering.
Bij het wilgenfilter, waarmee in Zweden en de Verenigde Staten al meer ervaring is opgedaan, worden in plaats van rietplanten wilgen geplant. Die verdampen veel water en nemen snel fosfaat en stikstof op. ''Het rendement is daardoor heel hoog en dat was ook een eis van de gemeente’’, aldus Pelgröm. Hij belooft voor stikstof minder dan 4 mg per liter (normaal: 10 mg) en voor fosfor minder dan 0,25 mg per liter (normaal: 1 mg).
Natuurpark
Voor Nederland gaat het volgens Wetlantec om een uniek project vanwege de rendementseis gekoppeld aan de schaalgrootte. Het bedrijf legde eerder al wel wilgenfilters op kleinere schaal aan bij het Biesbosch Museum en in de Almeerse wijk Oosterwold en geldt in de Benelux als marktleider op het gebied van natuurlijke waterzuivering. ''Als er een partij is die dit kan, zijn wij het’’, gelooft Pelgröm.
Zieke kastanjebomen in West...
In 2005 is de kastanjeziekte voor het eerst in onze gemeente aangetroffen. Door deze ziekte verzwakken de bomen en worden ze vatbaar voor aantasting door zwammen. Bij ernstige aantasting kan dit ertoe leiden dat er spontaan takken afvallen. Sinds 2011 heeft de ziekte zich snel verspreid onder kastanjes die de gemeente in beheer heeft.
Ook in het westen van de stad is de kastanjeziekte geconstateerd. Afgelopen week zijn de inspecties, die drie keer per jaar gedaan worden. Dit heeft tot gevolg dat er zes kastanjes in het westen van de stad verwijderd moeten worden. Er wordt binnenkort een start gemaakt met het weghalen van de bomen.
In totaal moeten er in de gemeente 34 bomen verwijderd worden. Tegen de kastanjeziekte is helaas nog steeds geen remedie gevonden. Wel worden er onderzoeken gedaan met warmteproeven en het injecteren van knoflooksap. Omdat er geen prognoses over het verdere verloop in onze gemeente zijn te geven, plant de gemeente voorlopig geen nieuwe kastanjes op de opengevallen plaatsen. Wel worden er andere bomen geplant die passen in de omgeving. Er wordt één-op-één herplant.
Op de Gemeentelijke Bomenkaart: https://groningen.maps.arcgis.com/apps/webappviewer/index.html?id=71e0b35f02f8438a9dd689b611ff7490&fbclid=IwAR1fOPTA0l6w2STHIcQYCF_qgpkxK1nyfY-K7FQiiI1qnTyxXCIBq0_Ndzk kun je bekijken waar binnen de gemeente het komend jaar bomen vanuit onderhoud verwijderd worden. Ook de onderhoudsprojecten: https://gemeente.groningen.nl/bomenbeleid en de herplant plekken zijn hier te vinden.
Bron: Gemeente Groningen - Nieuwsbrief West
De komende maanden hebben avontuurlijk ingestelde vogelaars voor het laatst de kans om een vogelreis naar avontuurlijke bestemmingen in West-Afrika en de Sahara te maken. Reizen waarvoor reeds voldoende deelnemers zijn en het vertrek dus al gegarandeerd is. Het gaat om de laatste plekken. Wacht daarom niet te lang!
WEST-AFRIKA COMPLEET: Banc d'Arguin, Djoudj, Niokolo Koba
We trappen in januari af met een reis langs de ornithologische hoogtepunten van West-Afrika. We bezoeken daarvoor maar liefst drie landen. Achttien dagen avontuur en veel vogels. In Senegal en Mauritanië bezoeken we de duo-parken Djoudj en Diawling in de Senegal-delta. Een paar honderd kilometer noordelijker in de Sahara bezoeken we de Banc d'Arguin, de mythische overwinteringsplek van de steltlopers van de North-Eastern Atlantic Flyway. Uiteindelijk keren we terug naar Senegal waar we aan de grens met Mali en Guinee het Niokolo Koba reservaat. Het enige park dat zich qua soortenrijkdom kan meten met de beroemde parken in Oost-Afrika en waar de zeldzame vogelsoorten waar iedere vogelaar in Gambia vooraf voor zou willen tekenen in een half dagdeel te spotten zijn. Vertrek en aankomst zijn in Gambia, dus ook daar kunnen we genieten van veel mooie vogels.
WESTAFRIKAANSE REGENWOUDEN Een avontuurlijke rit door Guinee en Ivoorkust.
Begin februari gaat de rit van Gambia naar Abidjan in Ivoorkust. We verkennen in grote lijnen het regenwoud tussen de twee populaire vogellanden Gambia en Ghana. Een rit die zowel van de organisator als de deelnemer lef verlangt. Zowel voor vogelaars als voor andere toeristen is dit gebied nagenoeg terra incognita is. We gaan onderweg een ultieme poging wagen om de witnekkaalkopkraai voor de kijker of lens te krijgen.
TRANSSAHARA: Met de vogels terug uit Afrika naar Europa
Ten slotte de rit waarmee het ruim tien jaar geleden allemaal begon: de Transsahara. De meest afwisselende vogelreis die je je kunt bedenken. Van Gambia naar Europa. Vijf klimaat- en evenzoveel vegetatiezones. Voor een groot deel op de scheidslijn van de Atlantische Oceaan en de Sahara. Djoudj en de Banc d'Arguin staan ook hier op het programma. Eerdere edities noteerden we waarnemingen van meer dan 400 verschillende vogelsoorten. De reis valt deels samen met de terugtocht van de miljoenen trekvogels van Afrika naar Europa.
Zoals gezegd stoppen we na dit seizoen met onze activiteiten. Dat heeft enerzijds te maken met onze leeftijd, anderszins met het feit dat we ons in deze klimaatcrisis niet echt lekker voelen met het initiëren van evenementen die de wereld er voor ons nageslacht niet echt beter op maken.
Voor meer details en informatie is er de website bancdarguin.nl
375-/gemeente.groningen.nl/bomenbeleid en de herplant plekken
Hierbij loop je zelfstandig vanaf het startpunt (t.h.v. Kerkstraat 65 Groningen – Speeltuin Hoogkerk, naast de Vierverlatenweg) richting de polder. De route wijst zich vanzelf!
Op meerdere plekken langs de polder staan gidsen met hun telescopen klaar om je leuke en waardevolle informatie over het weidevogelgebied te vertellen. Met een beetje geluk spot je ook nog eens de grutto’s, die net zijn aangekomen vanuit West-Afrika!
De route is niet lang: bepaal zelf hoe lang je wilt blijven. Aanmelden is niet nodig.
Let op: kom op de fiets of parkeer in de buurt. Bij het startpunt is weinig parkeergelegenheid.
https://dvhn.nl/groningen/stad/gezinsbode/Acht-Groningse-natuurorganisaties-organiseren-een-kijkdag-bij-weidevogelgebied-Polder-De-Oude-Held-27516042.html Polder De Oude Held, een stukje natuur tussen Groningen en Hoogkerk, dreigt door plannen van de gemeente Groningen te verdwijnen als weidevogelgebied. Acht Groningse natuurorganisaties vragen aandacht voor de petitie ‘Geef de grutto een toekomst in Polder de Oude Held’ met een kijkdag op 6 maart.
Langs het fietspad aan de zuidrand van Polder De Oude Held, parallel aan de Vierverlatenweg tussen Hoogkerk en Groningen, staan 6 maart tussen 8.30 en 10.30 uur verspreid ervaren gidsen en vogelaars van Het Groninger Landschap, IVN Groningen-Haren en Collectief Groningen West die over de unieke waarden van dit gebied vertellen.
Weidevogels zoals de kievit en de grutto kunnen door telescopen bovendien goed bekeken worden. Na een lange tocht uit Afrika komen de eerste grutto’s nu aan in Nederland. Dit maakt de wandeling extra interessant.
https://www.groningerlandschap.nl/activiteiten/eropuit/kijkdag-polder-de-oude-held/
Het UMCG heeft samen met Dagblad van het Noorden de Medische Publieksacademie opgericht. Het UMCG wil met de Medische Publieksacademie een brug slaan tussen het toponderzoek dat in het UMCG plaatsvindt en de interesse hiervoor van het publiek. De Medische PublieksAcedemie UMCG Agenda (umcg.nl/live?)
Op dit YouTube-kanaal plaatsen we sinds maart 2017 de opnames van de lezingen. Ons eigen 'lezing gemist', om het zo maar te noemen! UMCG Youtube kanaal (umcg.nl/live?)
KNAW, de Akademie van Kunsten en De Jonge Akademie op sociale media en blijf op de hoogte van onze activiteiten. Meer informatie op knaw.nl/blijfopdehoogte
nieuwe publicatie “Vogels in Limburg”, over het gedrag van everzwijnen, over onderzoek naar ongewervelden in De Teut en Tenhaagdoornheide en over onderzoek naar het gebruik van het ecoduct aan de Kikbeekbron.
zondag 16 januari 2022
Antartica; geologie en klimaat Zuidpoolgebied- vriezen en dooien
zondag 14 november 2021; Spreker Dr. Peter Bijl, UU
Artica; de gevolgen van het verdwijnen van ijs
zondag 12 december 2021; Spreker Dr. Maarten Loonen, RUG
Rivieren; Waterhuishouding in Nederland
zondag 16 januari 2022; Spreker Drs. Pol Hakstege
Zeespiegelstijging; complexiteit, dynamiek en onzekerheden
zondag 13 februari 2022; Spreker Prof. Roderik van de Wal , UU
https://www.hunebedcentrum.eu/events/lezing-water-op-aarde-het-ontstaan-voorkomen-vast-en-vloeibaar-oceanen-etc/
8 Januari 2022 Nieuwjaarsbijeenkomst 2022
JANUARI
zondag 12 december 2021
Antartica; geologie en klimaat Zuidpoolgebied- vriezen en dooien
zondag 14 november 2021; Spreker Dr. Peter Bijl, UU
Artica; de gevolgen van het verdwijnen van ijs
zondag 12 december 2021; Spreker Dr. Maarten Loonen, RUG
Rivieren; Waterhuishouding in Nederland
zondag 16 januari 2022; Spreker Drs. Pol Hakstege
Zeespiegelstijging; complexiteit, dynamiek en onzekerheden
zondag 13 februari 2022; Spreker Prof. Roderik van de Wal , UU
https://www.hunebedcentrum.eu/events/lezing-water-op-aarde-het-ontstaan-voorkomen-vast-en-vloeibaar-oceanen-etc/
Ma 6 december Communicatie tussen schimmels en planten by Pierre de Wit Schimmels speelden een belangrijke rol bij de kolonisatie van het vaste land door planten. Uit fossiele vondsten van miljoenen jaren geleden is gebleken dat de vroegste landplanten al gekoloniseerd waren door mycorrhizavormende schimmels. Eerst verschenen de endomycorrhiza- en later de ectomycorrhizaschimmels, nog later de stikstofbindende Rhizobium-bacteriën. Mycorrhizaschimmels zijn tijdens de evolutie vele malen onafhankelijk van elkaar ontstaan evenals parasitaire schimmels (convergente evolutie). Door het bestuderen van de genomen en de expressie van genen in die schimmelgenomen tijdens kolonisatie van planten leren we steeds meer over de details van de communicatie tussen planten, mutualistische en parasitaire schimmels. In de lezing wordt een update gegeven over de stand van zaken.
9 December 2021 volledige digitaal
8ste het symposium ‘Biodiversiteit en Leefgebieden Noord-Brabant i.s.m. de Zoogdiervereniging, RAVON en FLORON
3 december: fysiek óf digitaal
https://www.zoogdiervereniging.nl/marterdag2021 Lezingenspoor Onderzoek (subzaal)
Chris Achterberg (Boommarterwerkgroep Zoogdiervereniging): Boommarters in huizen en steenmarters in bomen; eisen aan verblijfplaatsen.
Ton Popelier: Dassen in dijken, wie moet wijken?
Vilmar Dijkstra (Zoogdiervereniging): Babyboom boommarters afhankelijk van babyboom bij muizen
Lezingenspoor Jaar van de Otter (subzaal)
Hans Bekker (CaLutra Zoogdiervereniging): Verkeersknelpunten voor otters: nog een weg te gaan
Martin Brussaard (Zoogdiervereniging): Wat zijn de succesfactoren en kantelpunten van de herintroductie van de otter?
Hilco Jansma (wildlife filmmaker): The making of 'De otter: een legen
9 December 2021 volledige digitaal
8ste het symposium ‘Biodiversiteit en Leefgebieden Noord-Brabant i.s.m. de Zoogdiervereniging, RAVON en FLORON
*2 december: *
vissen in Belg. Limburgse beken – Jos Eykens
Woensdag 17 november 2021 Dierckxlezing
: Bomenlanen door Lotte Dijkstra en Gerdy Verschuure-Stuip van TU Del
30 oktober 2021: VLEN-dag
Zaterdag 30 oktober wordt de 44ste VLEN-dag georganiseerd.
25 oktober
Atlantic ocean circulation and its links to the Arctic given by dr. Femke de Jong.
20 oktober
Bzzz, wie zijn deze wetenschappers? Een korte intro:
☝️ Professor Wolf Mooij is onderzoeker aan het Nederlands Instituut voor Ecologie en hoogleraar Aquatische Ecologie aan de Wageningen University & Research. Wolf werkt in Living Lab B7 met lokale partners aan een duurzame natuurinclusieve bollenteelt met meerwaarde voor landschap én telers. 🍀
☝️ Hans de Kroon is hoogleraar Plantenecologie aan de Radboud University. Eerder deed hij onderzoek naar studies naar plantenpopulaties en ondergrondse interacties tussen planten. De laatste jaren zet hij deze kennis in om te begrijpen hoe een hoge biodiversiteit tot stand komt. Hij kijkt naar planten maar ook naar vogels en insecten. Hans stelt dat de biodiversiteitscrisis een probleem is dat alleen wordt opgelost als alle spelers in het landschap samenwerken. 🐜🌱🐦
☝️ Koos Biesmeijer is ecoloog en Wetenschappelijk Directeur van Naturalis Biodiversity Center. Hij is tevens hoofd van de onderzoeksgroep Biodiversity and Society en hoogleraar Natuurlijk Kapitaal aan de Universiteit Leiden / Leiden University. Hij werkt samen met vele wetenschappelijke en maatschappelijke partners om het Nederlandse landschap voor bestuivers en biodiversiteit te verbeteren en om biodiversiteit onderdeel te maken van de grote maatschappelijke transities. Ook is hij bestuurslid van het Deltaplan Biodiversiteitherstel en vicevoorzitter van natuurbeschermingsorganisatie Natuurmonumenten. 🌍🐝
Wil je hier bij zijn? 👉 https://fb.me/e/2BCneCO8Y
23 oktober vast in je agenda!
Ook dit jaar komt er weer een NMV-dag voor niet-leden in het Renkums beekdal. Verdere informatie volg
12 oktober 2021
:Aan de hand van verrassende verhalen laat **Valerie Trouet**zien hoe de studie van bomen ons ontzettend veel kan leren over de mens, zijn geschiedenis en zijn toekomst. Prof. Dr. Valerie Trouet bestudeert al meer dan twintig jaar de klimaatverandering aan de hand van jaarringen van bomen. Ze is verbonden aan het ***Laboratory of Tree-Ring Research van de University of Arizona (VS)*** en publiceerde eerder onder meer in Nature en Science.
In 2020 heeft zij de Jan Wolkersprijs gewonnen met haar boek ‘Wat bomen ons vertellen’. De lezing wordt in het Nederlands gehouden https://www.sciencelink.net/c2w-live-terugkijken/160.more?navcode=36
Grunnerger Power.
9 oktober 2021: Bijeenkomst Natuurinclusief Wonen
Vogelbescherming Nederland en de Zoogdiervereniging organiseren in 2021 een aantal
Brabantse informatiebijeenkomsten over het natuurinclusief inrichten van onze woonomgeving.
In de bijeenkomsten laten we zien hoe je met behulp van de websites Bouwnatuurinclusief.nl en
Mijn Vogeltuin anderen kunt helpen om hiermee aan de slag te gaan.
Donderdag 7 oktober 20:00 NHGL Paddenstoelen Limburg
JNM NJN jubileumweekend
t is de officiële uitnodiging voor het jubileumweekend van 24-26 september 2021 in De Biotoop in Haren. Dit grote evenement komt steeds dichterbij en we willen graag weten wie er komen om alles zo goed mogelijk te kunnen organiseren.
24-26 september 2021
**Inleiding Biesmeijer Naturalis **
Koos Biesmeijer neemt deelnemers mee in biodiversiteit in algemene zin. Na zijn inleiding is er kort de tijd voor het stellen van vragen
19.55 | Lezing Arjen Strijkstra | Lector Bijengezondheid & bioloog
Vanuit zijn rol als lector Bijengezondheid geeft Arjen een beeld van de biodiversiteit toegespitst op de bijen en de bijenhouderij. Na zijn lezing is er kort de gelegenheid voor het stellen van vragen.
20.35 | Lezing Eric Mahieu & Aat Rietveld | Commissie Biodiversiteit
Eric Mahieu en Aat Rietveld (Commissie Biodiversiteit) stellen op een interactieve en creatieve wijze de rol van de NBV in dit vraagstuk aan de orde, maar zeker ook de rol die iedereen zélf kan pakken.
20 September 2021 Celebrating 25 years Arctic Council – the role of the Netherlands as an observer in the AC.
**Inleiding Biesmeijer Naturalis **
Koos Biesmeijer neemt deelnemers mee in biodiversiteit in algemene zin. Na zijn inleiding is er kort de tijd voor het stellen van vragen
19:35 How did the Netherlands became an observer of the Arctic Council? By Annette Scheepstra
Zondag 26 september organiseren Adri en Hilly opnieuw een natuurstadswandeling met nieuwe locaties in de Oosterparkwijk.
Zaterdag 25 september Stads natuur Rondwandeling DeHeld Vinkhuizen 12:00 Wikje
Jubileumweekend van 24-26 september 2021
jubileumweekend van 24-26 september 2021 in De Biotoop in Haren. Dit grote evenement komt steeds dichterbij en we willen graag weten wie er komen om alles zo goed mogelijk te kunnen organiseren.
Zaterdag 18 september 2021 *Floron Wagening Nijmegen Uiterwaarden
NVL studiedag worden georganiseerd. Dit is in de Gelderlandfabriek in Culemborg. Het bestuur g
Zaterdag 11 September
Monumentendag
KNNV VWG
jaarlijkse Open Energie Dag heeft Energielandschap de Grift in Nijmegen-Noord een open dag. Kom langs en bekijk de windmolens en het zonnepark (in aanbouw) aan de Griftdijk. Op zaterdag 11 september van 10 tot 16 uur
10.00 Welkom en inleiding
NJN en Wanda van Wilde Wegen
10.15 Over het belang van (blijvend) beheer voor natuurbos
Wat moet je doen om biodiversiteit in het bos te behouden en versterken?
Henk Siebel – Ecoloog bos en biodiversiteit bij Natuurmonumenten
11.45 Over het behoud van wilde bomen en struiken in de genenbank & de rassenlijst bomen
Inge Verbeek – Centrum genetische bronnen Nederland, onderzoeker bos
13.15 Holland – Holtland Met bomen bedekt land
Lammert Kragt – Staatsbosbeheer Zaad & Plantsoen
14.00 Over Het Levend Archief en het behoud van wilde bosplanten
Sina Bohm – Conservator bij Het Levend Archief, doet speciaal onderzoek naar bosplanten bij de WUR
7 oktober
CoP Beken en Rivieren:
Laat ons weten: wat zijn uw instrumenten en oplossingsrichtingen bij dilemma’s rond water vasthouden in beekdalen?
7 oktober NHGL : paddenstoelen – Mark Smeets
4 november NHGL : Wolven in Limburg – Jan Loos
2 december: vissen in Belg. Limburgse beken – Jos Eykens
Op dinsdag 28 september a.s. organiseert de NBV voor iedereen die geïnteresseerd is een webinar over biodiversiteit. Het thema van dit webinar wordt toegespitst op de bijen en de bijenhouderij. Want hoe gaat het nou écht met de bij? Deelname aan dit webinar is gratis.
19.30 | Welkomstwoord
19.35 | Inleiding Koos Biesmeijer | Directeur Naturalis
Koos Biesmeijer neemt deelnemers mee iin biodiversiteit in algemene zin. Na zijn inleiding is er kort de tijd voor het stellen van vragen
19.55 | Lezing Arjen Strijkstra | Lector Bijengezondheid & bioloog
Vanuit zijn rol als lector Bijengezondheid geeft Arjen een beeld van de biodiversiteit toegespitst op de bijen en de bijenhouderij. Na zijn lezing is er kort de gelegenheid voor het stellen van vragen.
20.35 | Lezing Eric Mahieu & Aat Rietveld | Commissie Biodiversiteit
Eric Mahieu en Aat Rietveld (Commissie Biodiversiteit) stellen op een interactieve en creatieve wijze de rol van de NBV in dit vraagstuk aan de orde, maar zeker ook de rol die iedereen zélf kan pakken.
21.10 | Afsluiting webinar
Zondag 26 september organiseren Adri en Hilly opnieuw een natuurstadswandeling met nieuwe locaties in de Oosterparkwijk.
18 Septenmber Symposium Land van Ons
September
6 september Online-lezing door Inge Somhorst – Hoe en waarom
paddenstoelen karteren? (Paddenstoelen op de kaart)
https://us06web.zoom.us/j/83221802430
Nederlandse Ornithologische Unie 12.00 - 17.00 uur
Locatie: De Nieuwe Doelen, Spoorstraat 2, 1601GG, Enkhuizen
Toegang: gratis
Aanmelden kan hier
Erik Kleyheeg: Ruiende Casarca's in Nederland: waar komen ze vandaan?
Martin Poot: Ecologische monitoring van Krooneenden op de Vinkeveense Plassen
Karen Krijgsveld: Verstoring op vliegvelden: effect van helikopters op leeuweriken
Theo Boudewijn: 14 jaar onderzoek broedsucces Aalscholvers in verontreinigde gebieden
Jonne Kleyheeg-Hartman: Vogels en windmolens: (hoe) kunnen ze samen?
Jan van der Winden: Sterns op De Kreupel
Woensdag 17 november 2021 Dierckxlezing
: Bomenlanen door Lotte Dijkstra en Gerdy Verschuure-Stuip van TU Del
zaterdag 2 oktober om 12.00 uur in Helmond
Vrijwilligersdag op zaterdag 2 oktober om 12.00 uur in Helmond, Kasteelplein 1.
In twee lezingen ecosysteemdiensten (Evelien Droge, Cobra) en het hergebruik van bomen (Henk Werner, Pius Floris). De Werkgroep Bomen van IVN Helmond
Zaterdag 11 september
Tijdens de jaarlijkse Open Energie Dag op 11 september openen duurzame energieprojecten de deuren om een breed publiek kennis te laten maken met hun project. Gedreven mensen vertellen enthousiast over het project en leggen uit hoe het werkt. Er zijn al verschillende locaties hiervoor aangemeld. Energiecoöperaties die hun zonne- of windpark of duurzaam warmteproject aan burgers willen laten zien, kunnen zich nog aanmelden.
De Open Energiedag is het hoogtepunt van de campagne 'Dáár krijg je Energie van' van de brancheorganisaties NVDE, Energie Samen, NWEA, Holland Solar, Vereniging Warmtepompen en Branchevereniging Bodemenergi
Natuurbosdag met Lezingen Natuurbosdag 2021 https://live.natuurbosdag.nl
Het is ook mogelijk om je vogeltellingen te combineren met lijstjes van andere soortgroepen. Of bijvoorbeeld alleen dagvlinders en libellen te tellen. Deze gegevens worden verwerkt en gebruikt door De Vlinderstichting.
In LiveAtlas kunnen ook zoogdieren, dagvlinders en libellen geteld worden. De invoer werkt in principe hetzelfde als bij vogels: houd een compleet lijstje bij langs je route. Bij deze soortgroepen voer je alleen geen overvliegend in en gebruik je de broedcodes niet.
Kies zelf de soortgroep(en) die je telt
Aan het begin van elke telling kun je aangeven welke soortgroep(en) je gaat tellen. De app geeft automatisch de keuze van je vorige telling weer.
Tijdens de telling kun je alleen de soorten van de gekozen soortgroep(en) kiezen en invoeren.
Wil je halverwege een telling toch een soortgroep toevoegen, dan kan dat via het menu rechtsboven en de knop [ Soortgroepen actief ]
Geef aan het einde van de telling aan welke soortgroepen je langs de hele route compleet hebt bijgehouden.
Anders kijken
Voor iemand die gewend is om naar vogels te zoeken, is het kijken naar dagvlinders en libellen net even anders. Voor deze insecten moet je dichterbij kijken en meestal ook een stuk lager dan je voor vogels gewend bent. Als je kiest voor vlinders en/of libellen, wees je er dan dus van bewust dat je je zoekstrategie aanpast. Het is de bedoeling dat je alle aanwezige individuen op naam brengt. Zeker de eerste paar keren zal dat even wennen zijn. Heb je een soort echt niet herkend omdat hij veel te snel voorbij vloog? Vul dan eventueel de verzamelsoort in (bijv. glazenmaker onbekend).
Bekijk de schermen hieronder voor de stappen
195- Dagvlinders, Libellen (en Vogels) tellen in LiveAtlas
Tellingen voor LiveAtlas kun je het beste in de app Avimap invoeren. Maar het kan ook via het online portaal. Op deze pagina leggen we beknopt uit hoe je snel van start kunt. Wees gerust, een telling invoeren is na een goede start een fluitje van een cent. Ben je nog niet aangesloten als teller bij Sovon? Dan begin je in elk geval met de eerste stap.
Registreer je bij Sovon
Om als waarnemer gegevens in te voeren en te zien bij Sovon, dien je geregistreerd te zijn. Dat regel je in twee minuten via de registratiepagina.
Ben je al voor andere projecten van Sovon actief, dan kun je na inloggen meteen meedoen met LiveAtlas.
Wat is de bedoeling?
In de handleiding lees je wat je precies kunt doen om een volledige lijst bij te houden en in te voeren voor LiveAtlas.
Lijsten invoeren op de website
Een lijstje van een wandeling bijgehouden? Je kunt deze envoudig achteraf invoeren via het online invoerportaal.
Avimap om in het veld in te invoeren
Je lijstjes in het veld meteen invoeren? Dat kan met de app Avimap, die beschikbaar is voor Android en Apple. In de app selecteer je het project via Selecteer plot. Bekijk voordat je op pad gaat de handleiding over hoe je telt voor LiveAtlas.
Je downloadt de laatste versie van de app op het toestel waar je het veld mee in gaat. Klik op de button om te downloaden:
Heb je de app? Update deze dan regelmatig om de nieuwste versie van LiveAtlas te gebruiken. Dit kan in de Playstore handmatig of door de instelling Automatisch updaten te gebruiken.
Houd als vuistregel aan dat lijstjes tussen een kwartier en anderhalf uur het beste bruikbaar zijn. Het is niet nodig om precies binnen de begrenzing van één kilometerhok te blijven.We koppelen elk lijstje op basis van het zwaartepunt van de waarnemingen aan één km-hok. Wil je een route maken die meerdere uren duurt en verschillende km-hokken doorkruist, dan is het beter om je route op te delen in verschillende lijstjes.
28 mei 2020 Online workshop LiveAtlas
28 mei 2020 Online workshop LiveAtlas
In deze workshop krijg je uitleg over vogeltellingen voor LiveAtlas. Hoe kun je heel laagdrempelig en uitdagend vogels tellen voor de wetenschap? Voor zowel actieve deelnemers aan het project als nieuwsgierigen die willen beginnen is dit een interessante workshop. Met veel ruimte voor vragen (live chatbox) over de techniek, methodiek en hoe je in het veld telt.
http://www.liveatlas.nl
Libellen tellen met LiveAtlas
In deze instructievideo legt Gerdien Bos van de Vlinderstichting uit hoe je libellen kunt tellen als je een lijstje invult voor het project LiveAtlas (https://www.liveatlas.nl). Als je vogels telt voor dit project kun je
ook de libellen die je tegenkomt bijhouden, of een apart lijstje met alleen libellen (en/of dagvlinders) invullen. Meer uitleg: https://www.sovon.nl/nl/content/andere-soortgroepen-tellen-liveatlas
Andere soortgroepen tellen in LiveAtlas
Het is ook mogelijk om je vogeltellingen te combineren met lijstjes van andere soortgroepen. Of bijvoorbeeld alleen dagvlinders en libellen te tellen. Deze gegevens worden verwerkt en gebruikt door De Vlinderstichting.
In LiveAtlas kunnen ook zoogdieren, dagvlinders en libellen geteld worden. De invoer werkt in principe hetzelfde als bij vogels: houd een compleet lijstje bij langs je route. Bij deze soortgroepen voer je alleen geen overvliegend in en gebruik je de broedcodes niet.
Kies zelf de soortgroep(en) die je telt
Aan het begin van elke telling kun je aangeven welke soortgroep(en) je gaat tellen. De app geeft automatisch de keuze van je vorige telling weer.
Tijdens de telling kun je alleen de soorten van de gekozen soortgroep(en) kiezen en invoeren.
Wil je halverwege een telling toch een soortgroep toevoegen, dan kan dat via het menu rechtsboven en de knop [ Soortgroepen actief ]
Geef aan het einde van de telling aan welke soortgroepen je langs de hele route compleet hebt bijgehouden.
Anders kijken
Voor iemand die gewend is om naar vogels te zoeken, is het kijken naar dagvlinders en libellen net even anders. Voor deze insecten moet je dichterbij kijken en meestal ook een stuk lager dan je voor vogels gewend bent. Als je kiest voor vlinders en/of libellen, wees je er dan dus van bewust dat je je zoekstrategie aanpast. Het is de bedoeling dat je alle aanwezige individuen op naam brengt. Zeker de eerste paar keren zal dat even wennen zijn. Heb je een soort echt niet herkend omdat hij veel te snel voorbij vloog? Vul dan eventueel de verzamelsoort in (bijv. glazenmaker onbekend).
193-Starten met de Live Atlas, Andere soortgroepen tellen in LiveAtlas
Vinkhuizen vormt samen met Paddepoel en Selwerd het stadsdeel noordwestelijk van de
Hondsrug, een hoge zandrug/uitloper van het Pleistocene Drents Plateau. De Hondsrug
werd aan de oostzijde geflankeerd door het stroomgebied van de Hunze en aan de westzijde
door het stroomgebied van de Drentse Aa. Door een laagte, de zgn. "Koningslaagte",
gelegen ten noorden van de Hondsrug stroomde de Hunze bij Harssensbos samen met de
bovenloop van de Drentse Aa. Deze rivier is waarschijnlijk in de 13e eeuw westwaarts
verlegd, heet nu het Reitdiep en mondde uit in de Lauwerszee bij Zoutkamp. Het stadsdeel
vormt naast een kruispunt van land- en waterwegen, ook het overgangsgebied tussen
zuidelijke veen- en noordelijke kleigebieden.
Na de laatste ijstijd, vanaf ca 12.000 jaar geleden steeg de zeewaterspiegel door het
afsmelten van o.a. de poolkappen. De dalen van de Hunze en de Drentse Aa werden
sindsdien opgevuld door veen- en kleipakketten. In tijden van verminderde
zeespiegelstijging werd het kleilandschap gekoloniseerd, voor het eerst rond 500 v. Chr.
Een tweede kolonisatie vond plaats rond 200 v. Chr. In eerste instantie werd gewoond op de
hoger gelegen oeverwallen van kleinere geulen, later werden deze woonplaatsen verhoogd
en ontstonden wierden.
In de 4e eeuw na Chr. werden vele van deze wierden verlaten als gevolg van een
hernieuwde zeespiegelstijging en ze raakten overslibd. Sindsdien ontstond in het zuidelijk
deel van het gebied veen, dat vanaf de 11e eeuw werd ontgonnen. De kleine veenterpjes die
daarop gelegen waren spoelden rond 1200 weg. Er werd een nieuw kleipakket afgezet, de
zogenaamde knipklei, waarna het gebied opnieuw werd ontgonnen, ditmaal vanaf wierden,
gelegen o.a. langs het riviertje de Hunsinge, ongeveer de huidige Zijlvesterweg. Uit die tijd
dateert de eerste verkaveling in een zogenaamd mozaïekpatroon, in de Late Middeleeuwen
wordt een meer langgerekt verkavelingspatroon toegepast bij het ontginnen van de lagere
delen. Dat zijn de polders als "De Jonge Held, De Oude Held" en "Westerstadshamrik".
De wijk Vinkhuizen is vernoemd naar een gehucht, westelijk van de gemeentegrens (1968)
gelegen. Dit gehucht bestond uit vier boerderijplaatsen met circa 40 inwoners. Twee van
deze boerderijen, in de 18e eeuw in het bezit van de bekende stad-Groningse doopsgezinde
familie Trip, stonden bekend als "het Grote Vinkhuis" (gesloopt in 1941) en "het kleine
Vinkhuis". Van deze boerderijplaatsen is er nog één over, gelegen aan de Diamantlaan
tussen Pyrietstraat en Boraxstraat, die bij de aanleg van de wijk in de periode 1963-1971
gespaard bleef en werd aangewezen als rijksmonument.
De aanzienlijke boerenplaats, Hoitum of Hoitumheerd, lag in het midden van de vorige
eeuw nabij de huidige Diamantlaan, tussen Kornalijnlaan en Barnsteenstraat. Op deze plaats
moet reeds in de 14e eeuw een stenen huis hebben gestaan. Tijdens het u
..................
Het gebied waarvan De Held III deel uitmaakt, kent een lange geschiedenis. Aan de noordrand van
het gebied bevinden zich archeologische sporen uit het begin van de jaartelling. Delen van het
ontwikkelingsgebied zullen ook in die tijd zijn gebruikt, maar de sporen daarvan ontbreken
vooralsnog en zijn ook niet aangetroffen in het verkennend archeologisch booronderzoek uit 2002
(CBB, Rapport integraal onderzoek De Held 3 te Groningen, januari 2002).
In de 10e
en 11e
eeuw bezitten de kloosters van Fulda en Werden (uit Duitsland) grote landgoederen in
o.a. de huidige provincie Groningen. Werden heeft diverse bezittingen verkregen in de omgeving, o.a.
ten westen van Groningen, in het huidige gebied van De Helden. In de verpachtingregisters wordt
deze streek omschreven als Lieuwerderwolde. Het gebied is in die tijd een moerassig veengebied, met
in het noorden invloed van zout water en in het zuiden (omgeving Peizerweg) levend hoogveen. Deze
typering van het milieu komt voort uit een analyse van de overblijfselen van mijten uit enkele
grondmonsters uit 11e
eeuwse waterputten, die in het gebied in 1995 zijn opgegraven.
Kort voor 1200 moet de streek zijn getroffen door een (of meer) zware overstroming(en). Oorzaak is
waarschijnlijk het afgraven, verbranden en ontwateren van het veen. Veen heeft de neiging in te
krimpen en te oxideren, zodat het maaiveld zakt. Deze milieuramp werkte een natuurramp in de hand:
het veen met de bewoningsplaatsen daarop wordt weggeslagen.
Rond 1200 worden op de inmiddels afgezette kleilaag nieuwe woonkernen gesticht (Hoog- en
Leegkerk; Zuid- en Noordlieuwerderwolde). Vanuit de oorspronkelijke loop van de Hunsinge wordt
het gebied van De Helden ingepolderd, later in de middeleeuwen ook vanuit een aantal gegraven
maren (sloten).
Van de structuur uit de 11e
eeuw resteert in het gebied niets; deze is weggespoeld, op een aantal
teruggevonden dichtgeslibde geulen na.
De bodemkundige kaart van de omgeving van Groningen laat zien dat Hoogkerk is gelegen op een
smalle zandrug. Deze rug ligt parallel aan de Hondsrug, waarop Groningen is gelegen. Ten westen
van de rug ligt het dal van de Hunsinge, zoals de oorspronkelijke voortzetting van het huidige
Peizerdiepje in de middeleeuwen werd genoemd.
Het dal tussen Hoogkerk en de Hondsrug is dat van de Drentse A en oorspronkelijk ook van het
Eelderdiep. Het dal is opgevuld met kleiafzettingen in het noorden en veen in het zuiden. In het
gebied worden de afzettingen die aan of dichtbij het oppervlak liggen omschreven als kleigronden
waarin zich in meer of mindere mate veen of veenresten bevinden. Van zuid naar noord is sprake van
een afname in het voorkomen van veen en een toename van kleiafzettingen. In de omgeving van
Leegkerk, op een diepte van circa 1 meter onder NAP bevindt zich kleiig veen, dat overgaat in een
zogenaamde vegetatiehorizont of -niveau. Dit is een niveau waarop zich in het verleden, gedurende
langere tijd vegetatie heeft ontwikkeld. Later is zo'n 'laagje' overspoeld geraakt met klei. Het wordt
gezien als een fase van stilstand in de afzetting van klei vanuit de omgeving van de Waddenzee. Dit
vegetatieniveau dateert van rond 500 voor Christus. Hierop bevindt zich een aantal kleiafzettingen en
lokaal nog een tussen kleilagen gelegen tweede vegetatiehorizont uit circa 285 na Christus. De
zandige kleilagen bijna op maaiveldhoogte zijn veel minder oud.
= = = =
Oorspronkelijk vormde het met de dorpen
Leegkerk en Dorkwerd en de buurtschappen Kostverloren en
Vinkhuizen een zelfstandige gemeente. Deze
werd in het noorden en westen begrensd door de gemeente
Aduard, in het oosten door de gemeenten Adorp, Noorddijk
en Groningen en in het zuiden door de provincie Drente. De
oppervlakte bedroeg 2075 hectare.
In 1969 verloor de gemeente Hoogkerk haar zelfstandigheid
en werd haar grondgebied bij dat van de gemeente Groningen
gevoegd.
Hoogkerk is gelegen op een zandrug die een uitloper vormt
van de Hondsrug. Aan de iets hogere ligging dankt het dorp
ook zijn naam. Omstreeks 1200 werd een kerk gebouwd op de
plek van de huidige Hervormde kerk. De oudste bebouwing
stond langs het huidige Hoendiep en de haaks daarop
staande Kerklaan (nu Kerkstraat).
Veeteelt vormde de voornaamste bron van bestaan. Mede door
de ligging aan de handelsroute Groningen-Friesland
ontwikkelde zich daarnaast enige kleinschalige nijverheid.
De gunstige ligging op het knooppunt van land- en
waterwegen (Hoendiep, Aduarderdiep, Peizerdiep) en de
aanwezigheid van de spoorlijn en een station bij Vierverlaten vormden de belangrijkste factoren bij de
industriële ontwikkeling aan het einde van de negentiende
eeuw. De suikerindustrie (CSM), de strokartonindustrie (De
Halm) en de teerindustrie (Smid en Hollander) waren en
zijn (beeld)bepalend in de ontwikkeling van Hoogkerk.
In 1850 telde de gemeente Hoogkerk zo'n 1000 inwoners, die
hoofdzakelijk in de landbouw werkzaam waren. In 1947 was
dit aantal gegroeid tot ruim 4500, van wie 858 werkzaam
waren in de industrie, dat wil zeggen 47% van de beroepsbevolking. Van de ruim 8000 inwoners van het dorp Hoogkerk
in 1988 waren meer dan 2000 werkzaam in de industrie,
bijna 60% van de beroepsbevolking
..............................
De vroegste ontwikkeling van Hoogkerk vond plaats op een
zuidoost-noordwest lopende zandrug, die een uitloper vormt
van de Hondsrug. Op de vlakke delen hiervan en de lager
gelegen delen treft men klei en klei op veen aan.
In de middeleeuwen was er geen sprake van een landelijke
of plaatselijke overheid. Er was geen landsheer, graaf of
hertog zoals de gewesten in het zuiden van het land die
hadden. Het enige gezag werd in feite gevormd door de
kerk, die territoriaal was opgedeeld in parochies of
kerspelen.
Er waren slechts twee zaken die gemeenschappelijk
behartigd werden. De rechtspraak werd door de boeren zelf
gedaan, de beheersing van zee- en binnenwateren was in
handen van het klooster te Aduard, dat al in 1192 werd
gesticht. Veel cultuur-technische werken (waterwegen,
dijken, etc.) werden op initiatief van dit klooster
uitgevoerd.
Tot circa 1700 was er regelmatig sprake van overstromingen. Dit werd zowel veroorzaakt door het Reitdiep,
dat in open verbinding stond met de zee, als door de
afwatering van de hoge Drentse gronden via het Peizerdiep
en het Eelderdiep.
Het Eelderdiep, dat oorspronkelijk door Hoogkerk richting
Reitdiep stroomde, werd verbonden met het Peizerdiep.
Samen vormen deze het huidige Koningsdiep.
Oorspronkelijk had het Peizerdiep drie uitmondingen. Eén
hiervan werd rond 1400 door Aduarder monniken verbreed en
gekanaliseerd.
Hierdoor ontstond het Aduarderdiep.
De voornaamste wegen waren de weg van Groningen naar
Friesland langs het huidige Hoendiep en de huidige
Kerkstraat en Zuiderweg. Op het kruispunt hiervan vond ook
de eerste bebouwing van het dorp Hoogkerk plaats. Deze had
het karakter van een lintbebouwing, die zich voornamelijk
in noordelijke en oostelijke richting uitstrekte.
Iets naar het noorden liep een tweede oost-west verbinding, de Leegeweg en de weg vanaf de Kerklaan in
westelijke richting. Aan deze laatste lag een tweede
dorpje, Leegkerk. Iets ten westen van deze nederzetting
liep in noordoostelijke richting de Zijlvesterweg naar een
derde kern, Dorkwerd. Langs deze onverharde wegen en langs
het Aduarderdiep bevonden zich verspreide boerderijen.
Rond 1576 was ten behoeve van militaire doeleinden een
vaarweg van Groningen naar Friesland gegraven. Grote
gegraven Hoendiep, dat in de zeventiende eeuw in fasen tot
stand kwam. Omdat dit kanaal de wateren van verschillende
zijlvesten (waterschappen) kruiste, dienden meerdere
verlaten (sluizen) gebouwd te worden, teneinde de
verschillende waterhuishoudingen gescheiden te houden.
Op de plek waar het Koningsdiep uitmondt in het Hoendiep
werd het Pannekoeksverlaat gebouwd en aan het begin van
het Aduarderdiep het Kinderverlaat. Beide bestonden uit
twee sluizen of verlaten. Het buurtschap dat op deze plek
ontstond, kreeg dan ook de toepasselijke naam Vierverlaten.
Behalve voor de scheepvaart was het Hoendiep ook van groot
belang voor de afwatering van de lage landen rond
Hoogkerk. In 1659 werd langs het kanaal een trekweg
aangelegd van puin.
In 1789 werd de gemeente Aduard gevormd, die bestond uit
Aduard zelf, Hoogkerk, Leegkerk en Dorkwerd. Hiermee kwam
formeel een eind aan het oude, typisch noord-Nederlandse
stelsel van grietenijen, waarin de grietman de centrale
figuur was. Oorspronkelijk was deze alleen belast met de
rechtspraak, maar in de loop van de tijd was het ambt meer
omvattend geworden.
In 1811 werd door de Fransen de gemeentelijke indeling
gewijzigd en werd de gemeente Hoogkerk gevo
Het gebied waarvan De Held III deel uitmaakt, kent een lange geschiedenis. Aan de noordrand van
het gebied bevinden zich archeologische sporen uit het begin van de jaartelling. Delen van het
ontwikkelingsgebied zullen ook in die tijd zijn gebruikt, maar de sporen daarvan ontbreken
vooralsnog en zijn ook niet aangetroffen in het verkennend archeologisch booronderzoek uit 2002
(CBB, Rapport integraal onderzoek De Held 3 te Groningen, januari 2002).
In de 10e en 11e eeuw bezitten de
kloosters van Fulda en Werden
(uit Duitsland) grote landgoederen in o.a. de huidige provincie Groningen. Werden heeft diverse bezittingen verkregen in de omgeving, o.a.
ten westen van Groningen, in het huidige gebied van De Helden. In de verpachtingregisters wordt
deze streek omschreven als Lieuwerderwolde. Het gebied is in die tijd een moerassig veengebied, met in het noorden invloed van zout water en in het zuiden (omgeving Peizerweg) levend hoogveen. Deze
typering van het milieu komt voort uit een analyse van de overblijfselen van mijten uit enkele
grondmonsters uit 11e
eeuwse waterputten, die in het gebied in 1995 zijn opgegraven.
Kort voor 1200 moet de streek zijn getroffen door een (of meer) zware overstroming(en). Oorzaak is
waarschijnlijk het afgraven, verbranden en ontwateren van het veen. Veen heeft de neiging in te
krimpen en te oxideren, zodat het maaiveld zakt. Deze milieuramp werkte een natuurramp in de hand:
het veen met de bewoningsplaatsen daarop wordt weggeslagen.
Rond 1200 worden op de inmiddels afgezette kleilaag nieuwe woonkernen gesticht (Hoog- en
Leegkerk; Zuid- en Noordlieuwerderwolde). Vanuit de oorspronkelijke loop van de Hunsinge wordt
het gebied van De Helden ingepolderd, later in de middeleeuwen ook vanuit een aantal gegraven
maren (sloten).
Van de structuur uit de 11e
eeuw resteert in het gebied niets; deze is weggespoeld, op een aantal
teruggevonden dichtgeslibde geulen na.
De bodemkundige kaart van de omgeving van Groningen laat zien dat Hoogkerk is gelegen op een
smalle zandrug. Deze rug ligt parallel aan de Hondsrug, waarop Groningen is gelegen. Ten westen
van de rug ligt het dal van de Hunsinge, zoals de oorspronkelijke voortzetting van het huidige
Peizerdiepje in de middeleeuwen werd genoemd.
Het dal tussen Hoogkerk en de Hondsrug is dat van de Drentse A en oorspronkelijk ook van het
Eelderdiep. Het dal is opgevuld met kleiafzettingen in het noorden en veen in het zuiden. In het
gebied worden de afzettingen die aan of dichtbij het oppervlak liggen omschreven als kleigronden
waarin zich in meer of mindere mate veen of veenresten bevinden. Van zuid naar noord is sprake van
een afname in het voorkomen van veen en een toename van kleiafzettingen. In de omgeving van
Leegkerk, op een diepte van circa 1 meter onder NAP bevindt zich kleiig veen, dat overgaat in een
zogenaamde vegetatiehorizont of -niveau. Dit is een niveau waarop zich in het verleden, gedurende
langere tijd vegetatie heeft ontwikkeld. Later is zo'n 'laagje' overspoeld geraakt met klei. Het wordt
gezien als een fase van stilstand in de afzetting van klei vanuit de omgeving van de Waddenzee. Dit
vegetatieniveau dateert van rond 500 voor Christus. Hierop bevindt zich een aantal kleiafzettingen en
lokaal nog een tussen kleilagen gelegen tweede vegetatiehorizont uit circa 285 na Christus. De
zandige kleilagen bijna op maaiveldhoogte zijn veel minder oud.
Het plangebied wordt op dit moment vrijwel geheel gebruikt als
landbouwgebied. Het gebied is verdeeld in kleinschalig verkavelde
graslandpercelen. De huidige verkaveling is al terug te vinden op
negentiende eeuwse minuutkaarten. In de kleinschalige maar open
inrichting is het traditionele open wierdenlandschap nog goed
herkenbaar. Het gebied manifesteert zich als landelijk 'relict' in een zich
steeds verder verstedelijkende omgeving. De recente stedelijke
bebouwing grenst soms met voor-, soms met achterkanten aan het
gebied De Held III. Langzaam verkeersroutes, waterlopen en
groenzones worden hier en daar afgebroken daar waar het plangebied
begint. Het vinden van een goede inbedding in en aansluiting op
omliggend stedelijk weefsel is een belangrijke opgave voor De Held III.
Prominent binnen het plangebied ligt de Leegeweg die als historische weg
(middeleeuws) het gebied in oos
De ruggengraat van De Held III is een centrale ader die van zuid naar noord door het gehele
plangebied slingert. Deze ader wordt gevormd door een robuuste hoofdontsluitingsweg die wordt
begeleid door water en een robuuste groenzone. Deze waterloop maakt deel uit van een waternetwerk
dat vanuit het zuiden richting het Reitdiep loopt en dat een hoger peil voert dan de omgeving (het
zogenaamde Drentse peil)
In 1969 is tussen de suikerfabriek in Hoogkerk en de Waddenzee een vuilwaterpersleiding aangelegd
(de zogenaamde HOWA leiding). Via de HOWA leiding worden jaarlijks enkele miljoenen kubieke
meters biologisch gezuiverd afvalwater van de suikerfabriek in Hoogkerk en van een zuivelbedrijf in
Bedum afgevoerd naar, voor de eerste, een lozingspunt in het Reitdiep bij Garnwerd en voor het
tweede bedrijf een lozingspunt in de Waddenzee. Deze leiding loopt deels door het plangebied.
Ten behoeve van beheer en onderhoud aan deze leiding moet een zone worden vrijgehouden van
bebouwing en opgaande (diepwortelende) beplanting
Ter plaatse van de wijk Gravenburg bedraagt het streefpeil NAP -1.20m (zowel zomer- als winterpeil). Het peil is hoger dan het peil ten westen (NAP -1,40m) om een scheiding te handhaven tussen landbouwwater en wijkwater. Voor Gravenburg is een circulatieplan opgesteld, de watergangen zijn afgesloten door stuwen en met elkaar verbonden door duikers. Het water zal op deze wijze door de wijk heen circuleren.
De verschillende peilgebieden en leggergegevens zijn weergegeven in onderstaande figuur. Deze figuur is tot stand gekomen in overleg met Waterschap Noorderzijlvest.
Het water van het omgelegde Eelderdiepje, ten zuiden van Hoogkerk zal in de toekomst gebruikt gaan worden voor de aanvoer van schoon water naar de woonwijk Reitdiep. Om dit te bewerkstelligen is tot aan de zuivering in Hoogkerk een open waterverbinding aanwezig.
Vanaf de zuivering moet vervolgens het Hoendiep gekruist worden, deze kruising en verdere afvoer naar het noorden zal plaats vinden via een oude transportleiding. Deze transportleiding is momenteel buiten gebruik, van oudsher vormde deze transportleiding de verbinding tussen de rioolwaterzuivering en de zee.
Waterberging
Voor het gebied van bestemmingsplan Hoogkerk - Gravenburg is gekeken in hoeverre de waterstructuur voldoende waterberging biedt. In het gebied Hoogkerk Noord is voldoende oppervlaktewater aanwezig om het neerslagoverschot dat tijdens het klimaatscenario optreedt te kunnen bergen en risico`s op wateroverlast te beperken. De berekende maximale waterstandstijging bedraagt 45 cm.
In het gebied Hoogkerk Centrum is niet voldoende oppervlaktewater aanwezig, het gehele gebied is aangemerkt als risicovol in geval van een klimaatscenario.
Het watersysteem van Gravenburg maakt deel uit van het watersysteem van de westrand. In dit gebied is ruim voldoende water aanwezig. Er is derhalve ook geen risico op wateroverlast.
Omgevingsaspecten
In Hoogkerk Centrum is een rioolwaterzuivering gesitueerd. Deze zuivering wordt volgens planning ontmanteld in 2012-2013. Ter plaatse van de zuivering zal een gemaal worden gebouwd die zorgt voor het transport van het afvalwater na het opheffen van de zuivering. De persleiding vanaf dit nieuwe gemaal maakt onderdeel uit van het project Waterslag 2.
Na renovatie van gemaal Garmerwolde in 2011 is deze rioolwaterzuivering in staat het afvalwater van de zuivering in Hoogkerk te verwerken. De verdere inrichting van het terrein na ontmanteling van de zuivering is nog niet bekend.
Waterberging
https://www.npostart.nl/NCRV_1250035 Bij nieuwbouw en eventuele inbreiding van het plangebied moet rekening gehouden worden met de gevolgen van een toename van verhard en bebouwd oppervlak. Door deze verdere verstedelijking komt regenwater sneller tot afstroming. Voor het bestaande watersysteem betekent deze toename een extra belasting en moet meer water worden geborgen. Hiervoor wordt door de waterschappen een compensatie in de vorm van oppervlaktewater vereist. Als vuistregel wordt een compensatie van 10% van de toename van het verharde en / of bebouwde oppervlak in de vorm van oppervlaktewater geëist. Binnen het plan moet hier ruimte voor gereserveerd worden. Indien watergangen gedempt worden door nieuwe ontwikkelingen moet dit gecompenseerd worden door de aanleg van nieuwe watergangen/partijen.
187-a Drielanden helofytenfilters Waterslag 3
natuurserie over puur natuur op onverwachte plekken. Klaas van Nierop probeert de oorspronkelijke plantensoorten weer terug de stad in te krijgen. Peter Bulk maakt een boottocht door de singelgrachten. Lees meer
https://www.npostart.nl/NCRV_1250035
helofytenfilters?” Jan: “ Dat heeft te maken met het beoogde ecologische karakter van de wijk, waarbij er principes zijn dat je bijvoorbeeld je eigen energie opwekt, je eigen afvalwater zuivert en je eigen voedsel produceert. Uit ervaring wist men dat helofytenfilters geschikt zijn om er afvalwater mee te zuiveren. In Drielanden is in eerste instantie gekozen voor vloeivelden, deze zijn vooral geschikt om grijs afvalwater (al het huisafvalwater behalve uit de wc) mee schoon te maken.
Zwart waterzuivering (uit de wc) was toen nog niet aan de orde, omdat daar een gezondheidsrisico bij zit door de aanwezigheid van de E. Coli-bacterie.
Een tweede reden is, dat men hoopte dat als je terplekke in de wijk je eigen afvalwater zou zuiveren, de bewoners zich meer bewust zouden worden van wat ze allemaal door de gootsteen spoelen, een psychologisch effect dus.”
Maar er is nog een derde reden, die meer economisch gedreven was.
Jan: “ Over enige tijd zijn veel persleidingen naar de waterzuiveringsinstallatie in Garmerwolde afgeschreven. De vervanging daarvan gaat ontzettend veel geld kosten en het gebruik van lokale afvalwaterzuivering kan dan een enorme besparing opleveren, met name in de afgelegen kleine dorpen. Daarbij kost het gebruik van lange persleidingen veel energie.’
Jan: ‘In Drielanden werkt het helofytenfiltersysteem nu al ruim 25 jaar. Genoeg bewijs dat de grijze afvalwaterzuivering goed werkt.’
Tenslotte heeft het rietfilter ook nog natuurwaarde: er broeden vogels!”
Dat kan ik beamen. Vanuit mijn bovenraam heb ik begin mei de eerste meerkoetjes al weer zien zwemmen vanuit het – o.a. – met riet gemaakte nest van moeder en vader meerkoet.
Omdat er in onze nieuwsbrief voornamelijk geschreven wordt over de natuur en ecologie in onze wijk en maar weinig over het milieu hebben we Jan van Dijk gevraagd iets te schrijven over de helofytenfilters die langs de noordkant van Drielanden liggen.
Jan van Dijk is milieukundige op het gebied van waterbeheer en afvalwaterzuivering en woont in Waterland vanaf het begin, 1995 dus. Drielanden is opgezet als een ecologische wijk en daarbij hoorde ook een bijzonder rioolstelsel met gescheiden afvoer van afvalwater en een afvalwaterzuivering met behulp van helofyten (moerasplanten).
Jan heeft zich hier van meet af aan mee bezig gehouden en onderhoudt tot op de dag van vandaag het contact met de gemeente hierover, met name over de helofytenfilters.
twee vloeivelden achter Waterland en Mooiland
De helofytenfilters, aanvankelijk twee vloeivelden achter Waterland en Mooiland, zijn aangelegd om het grijze afvalwater (water uit keuken, badkamer en wasmachine) van 110 woningen in Waterland te zuiveren. Hiertoe worden in Waterland het grijze water, het zwarte water (wc spoeling) en het regenwater apart afgevoerd. Grijs gaat naar de filters, zwart naar de afvalwaterzuivering in Garmerwolde en regenwater naar het wijkoppervlaktewater.
In 2013 is het systeem ten behoeve van een onderzoek naar de verwijdering van medicijnresten uit zwart afvalwater uitgebreid met twee onderdelen. Ten eerste een infiltratieveld (ook wel zandfilter of verticaal helofytenfilter genoemd). Dit ligt achter Waterland bij het Dwarsdijkje. Ten tweede een voorbezinktank (de “septic terp”) vooraan bij de parkeerplaatsen. De verwijdering van medicijnresten ging bijzonder goed, maar met name de voorbezinkput bleek te klein om ál het zwarte afvalwater uit Waterland te kunnen zuiveren. Momenteel wordt er alleen weer grijs afvalwater naar de filters afgevoerd. Het gezuiverde water, zo’n 25 m3/dag, wordt uiteindelijk geloosd op het wijkoppervlaktewater voorbij Mooiland en is van zwemwaterkwaliteit!
Het oppervlaktewater in de wijk is een gesloten systeem. Er is normaal geen verbinding met het omringende water. Alleen bij teveel water wordt dit via een stuw afgevoerd naar de sloot langs het populierenpad. Bij te weinig water kan er water via een klep ingelaten worden. Het wijkoppervlaktewater wordt onder normale omstandigheden alleen gevoed door regenwater en het water uit de helofytenfilters.
Misschien is het je opgevallen, dat het waterpeil in de wijk door de droogte en de hitte tijdens de laatste zomers erg laag was, ondanks dat het peil van het omringende water door het Waterschap verhoogd was. Dit is uiteraard zeer nadelig voor de ecologie in het wijkwater. Wat bleek? De waterinlaatklep in de stuw functioneerde niet meer. Dit euvel is verholpen en het onderhoud van de klep zal vanaf nu samen met het onderhoud van gemalen en putten jaarlijks plaatsvinden.
Ook wordt er nog steeds overlegd over het maaibeheer en het baggeren van de sloten, maar daarover later meer!
Heb je nog vragen, opmerkingen of meldingen, dan kun je mij mailen op: johannesvandijk33ATgmail.com
P.s. Meer informatie kun je ook nog vinden op de website van Drielanden onder het kopje Afvalwaterbeheer.
In de stad Groningen, tussen de wijk Vinkhuizen en De Held leggen wij in de Siersteenlaan een persleiding aan. De gemeente Groningen heeft de afgelopen jaren onder de noemer ‘Waterslag’ al een aantal persleidingen gelegd. Hierdoor verbetert de afvoer van afvalwater vanuit de stedelijke gebieden richting de waterzuivering. Op deze manier wordt er in verhouding meer afvalwater en minder regenwater naar de zuivering afgevoerd. Een persleiding is een buis waarin het afvalwater onder druk stroomt. Dit doen we in de Siersteenlaan vanaf ter hoogte van de bushalte Opaalstraat aan de Siersteenlaan tot nabij het skateparkje aan de Johan van Zwedenlaan.
Wij leggen de persleiding aan door middel van een horizontaal gestuurde boring. Dit is een techniek waarbij we niet een sleuf hoeven te graven, zoals normaal gesproken wel moet.
De nieuwe leidingen worden onder de grond doorgetrokken, vanaf een intredepunt tot aan het uittredepunt. Een horizontaal gestuurde boring bestaat uit drie fases: eerst voeren we de pilotboring uitgevoerd, daarna verruimen we het boorgat en tot slot brengen we de leiding ondergronds.
https://youtu.be/2C3JvhMyQXY
In Groningen zijn meerdere solitaire stadsvijvers
met elkaar verbonden. Bij deze projecten is
tegelijk regenwater afgekoppeld en direct naar
de vijvers afgevoerd. Daarnaast zijn de volgende
projecten en activiteiten uitgevoerd:
• afkoppelprojecten in de Oosterpoortb
De ruggengraat van De Held III is een centrale ader die van zuid naar noord door het gehele ... ader wordt een verbinding gemaakt tussen het Omgelegde Eelderdiep, ... feit dat de centrale waterader niet als bergingsgebied kan dienen. 6.
Archeologische verwachting Hoogkerk en omgeving
https://plannen.groningen.nl/ro-online/plannen/NL.IMRO.0014.BP482HoogkerkGrave-/NL.IMRO.0014.BP482HoogkerkGrave-oh01/t_NL.IMRO.0014.BP482HoogkerkGrave-oh01_3.1.html Hoogkerk ligt op de noordelijkste punt van een uitloper van 'de rug van Tynaarlo'. Dat is een smalle dekzandrug die parallel loopt aan de Hondsrug, waar de stad Groningen op ligt. Het dorp Hoogkerk is waarschijnlijk als nieuwe stichting rond 1200 na Christus ontstaan. Deze datering wordt bevestigd door een opgraving die in 2000 heeft plaatsgevonden, toen in de Kerkstraat een schuur werd gesloopt. Op het kleine oppervlak van 32 vierkante meter werden twee waterputten en een waterkelder aangetroffen. Een van de waterputten, die opgezet was met turven, bleek van middeleeuwse origine. De dichtheid aan sporen geeft aan dat Hoogkerk in archeologisch opzicht een bijzonder waardevolle plaats is. De dorpskern van Hoogkerk is daarom ook opgenomen op de archeologische waardenkaart van Nederland als een terrein van hoge archeologische waarde.
Het centrum van Hoogkerk is niet ontstaan op een wierde, zoals aanvankelijk werd gedacht, maar direct op de zandrug. Op deze dekzandrug kunnen sporen uit de prehistorie en latere tijden nog goed bewaard zijn gebleven. Een dergelijke nederzettting lag bijvoorbeeld aan de Zuiderweg, waar in 1996 een opgraving werd verricht waarbij sporen uit de steentijd en sporen en resten uit de eerste eeuwen na Christus zijn aangetroffen.
Ten noorden van Hoogkerk duikt de rug van Tynaarlo weg onder de klei – en veenafzettingen. Om geen natte voeten te krijgen werden direct ten noorden van het centrum van Hoogkerk werden – nog op de dekzandrug – wierden opgeworpen. Deze wierden markeren het begin van het zogenaamde wierdengebied. Dit gebied overstroomde regelmatig, waarbij klei werd afgezet. Bewoning kon alleen plaatsvinden op verhoogde wierden. Het wierdengebied rond Hoogkerk maakt daarmee deel uit van het zeer goed bewaarde cultuurlandschap van de streek Middag in het Westerkwartier (zie figuur 1).
In dit bestemmingsplan liggen twee wierden die aangewezen zijn als terrein van hoge archeologische waarde en een (klein) gedeelte van een archeologisch rijksmonument. De wierden van hoge archeologische waarden liggen direct ten noorden van Hoogkerk, waar de dalende dekzandrug werd opgehoogd om droge voeten te houden (zie figuur 2). Deze terreinen zijn reeds door Miedema in 1984 in haar proefschrift geïnventariseerd en opgetekend en toentertijd ook opgenomen op de Archeologische MonumentenKaart van Nederland. Het betreffen de AMK-nummers 7050 en 7051.
Het archeologische rijksmonument dat voor een gedeelte binnen het plan ligt, betreft ook een gave en intacte wierde, gelegen achter Noodweg 1. Een klein gedeelte van deze wierde ligt binnen het plangebied van het bestemmingsplan. Op dit gedeelte is in 2009 een bouwvergunning verleend voor een nieuwe woning op basis van het geldende bestemmingsplan. Het is in principe verboden om op deze locatie de grond te roeren. Voor werkzaamheden die de grond rondom deze woning ingaan is daarom een vergunning nodig van de minister van het verantwoordelijke ministerie OCW.
190-a Drielanden helofytenfilters Waterslag 3
